Η ίδρυση ενός ερευνητικού φορέα με βασικό στόχο τη μελέτη των ιδιαίτερων ζητημάτων που σχετίζονται με το φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον των ορεινών περιοχών έχει ως πρώτο σταθμό το 1993. Τότε, με απόφαση της Συγκλήτου του Ε.Μ.Π. [1], ιδρύεται το Μετσόβιο Κέντρο Διεπιστημονικής Έρευνας (ΜΕ.Κ.Δ.Ε). Εμπνευστής του εγχειρήματος και πρώτος Επιστημονικός Υπεύθυνος του ΜΕ.Κ.Δ.Ε. διετέλεσε ο Ομότιμος Καθηγητής του Ε.Μ.Π. Δημήτρης Ρόκος. Το 1994, ο Δήμος Μετσόβου δωρίζει στο Ε.Μ.Π. οικόπεδο, κοντά στην κεντρική είσοδο του οικισμού, για την ανέγερση του κτιρίου του ΜΕ.Κ.Δ.Ε. [2]. Τα επόμενα χρόνια η χρηματοδότηση της κατασκευής του ΜΕ.Κ.Δ.Ε. εντάσσεται στο Γ’ ΚΠΣ [3], αφότου έχει προηγηθεί αρχιτεκτονικός διαγωνισμός για την επιλογή μελετητή για το κτίριο, και το 2005 ολοκληρώνεται η κατασκευή του, στο Μέτσοβο. Τον ίδιο χρόνο ξεκινά και η λειτουργία του, με μερική στελέχωση και προμήθεια εξοπλισμού. Τον Οκτώβριο του 2008 ξεκινά, στις εγκαταστάσεις του ΜΕ.Κ.Δ.Ε., η λειτουργία της β’ κατεύθυνσης του ΔΠΜΣ του ΕΜΠ «Περιβάλλον και Ανάπτυξη», με θέμα «Περιβάλλον και Ανάπτυξη των Ορεινών Περιοχών». Πρόκειται για το πρώτο αποκεντρωμένο μεταπτυχιακό πρόγραμμα του ΕΜΠ και το μοναδικό μεταπτυχιακό πρόγραμμα στην Ελλάδα που παρέχει εξειδικευμένη εκπαίδευση μεταπτυχιακού επιπέδου για τις ορεινές περιοχές. Το 2015, το ΜΕ.Κ.Δ.Ε. θεσμοθετείται ως Διασχολικό Ιδρυματικό Εργαστήριο, του ΕΜΠ, με έδρα το Μέτσοβο [4]. Διευθυντής του Διασχολικού Εργαστηρίου και Συντονιστής του ΔΠΜΣ «Περιβάλλον και Ανάπτυξη των Ορεινών Περιοχών» είναι ο Καθηγητής του Ε.Μ.Π. Δημήτρης Καλιαμπάκος. Στο ιστορικό συγκρότημα του ΕΜΠ στην οδό Πατησίων λειτουργεί Παράρτημα για την υποστήριξη των δραστηριοτήτων του ΜΕ.Κ.Δ.Ε. Περισσότερες πληροφορίες για την ιστορική πορεία του ΜΕ.Κ.Δ.Ε. του Ε.Μ.Π. μπορούν να αναζητηθούν στην ιστοσελίδα http://mirc.ntua.gr.
[1] Το Μετσόβιο Κέντρο Διεπιστημονικής Έρευνας (ΜΕ.Κ.Δ.Ε.) ιδρύθηκε το 1993 από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, με απόφαση της Συγκλήτου, μετά από εισήγηση του τότε Πρύτανη Καθηγητή Νίκου Μαρκάτου και συγκροτήθηκε, μετά από εισήγηση του τότε Πρύτανη Καθηγητή Θεμιστοκλή Ξανθόπουλου με την απόφαση της 22ας Συνεδρίασης της Συγκλήτου του ΕΜΠ της 23ης.12.1998. Οι αποφάσεις αυτές συμπληρώθηκαν με την απόφαση της 9ης/2007 συνεδρίασης της Συγκλήτου της 21ης.9.2007 και την απόφαση της 1ης/2010 έκτακτης συνεδρίασης της Συγκλήτου της 21ης.1.2010, μετά από εισήγηση του τότε Πρύτανη Καθηγητή Ε.Μ.Π. Κωνσταντίνου Μουτζούρη.
[2] Η υπογραφή του συμβολαίου 4078 στις 19 Μαρτίου 1994 (Συμβολαιογράφος Μετσόβου Γλυκερία Πλατάρη-Σουγλέ), για τη δωρεά εν ζωή αστικού ακινήτου από το Δήμο Μετσόβου προς το ΕΜΠ, για τη δημιουργία από του «Μετσόβιου Κέντρου Διεπιστημονικής Έρευνας (ΜΕ.Κ.Δ.Ε.)».
[3] Η έγκριση της ένταξης του έργου της κατασκευής των κτιριακών εγκαταστάσεων του ΜΕ.Κ.Δ.Ε. στο Μέτσοβο γίνεται με απόφαση του Γενικού Γραμματέα της Περιφερείας Ηπείρου Η. Λιακόπουλου στο Γ' ΚΠΣ.
[4] Μετά την 4η/2015 απόφαση της Συγκλήτου του ΕΜΠ, βάσει του ΦΕΚ 1699/2015.
