Ερευνητικά Προγράμματα

Η ανάπτυξη της ενεργειακής μονάδας με βιομάζα στο Μέτσοβο στοχεύει στην ανακούφιση του τοπικού πληθυσμού από το εξαιρετικά υψηλό κόστος θέρμανσης, μέσω μιας περιβαλλοντικά φιλικής τεχνολογίας που θα εξασφαλίζει υψηλού επιπέδου ενεργειακές υπηρεσίες στους καταναλωτές που θα συνδεθούν στο δίκτυο τηλεθέρμανσης.

Η ευρύτερη περιοχή του Δήμου Μετσόβου διαθέτει σημαντικό δασικό πλούτο, με 285.000 στρέμματα δασικών εκτάσεων να υλοτομούνται συστηματικά. Τα παραγόμενα δασικά προϊόντα ανέρχονται σε περίπου 12.400 tn σε ετήσια βάση, ενώ τα υπολείμματα της δασικής παραγωγής σε 2.000 tn, τα υπολείμματα της αγροτικής παραγωγής σε 800 tn και τα πριονίδια των βιοτεχνιών ξύλου σε 500 tn. Το συνολικό θερμικό περιεχόμενο της βιομάζας αυτής ξεπερνά τις 63.000 MWh. Η ζήτηση θερμικής ενέργειας στην πόλη του Μετσόβου εκτιμάται σε 21.200 MWh, με μέγιστη ζήτηση ισχύος τα 4,85 MW. Υπολογίστηκε ότι αξιοποιώντας περίπου το μισό δυναμικό δασικής βιομάζας μπορεί να καλυφθεί το 70% των θερμικών αναγκών της πόλης.

Το συνολικό κόστος της επένδυσης εκτιμήθηκε σε 13.600.000 ευρώ, συμπεριλαμβανομένου του δικτύου τηλεθέρμανσης και των εναλλακτών θερμότητας για τη διανομή της θερμότητας στις κατοικίες. Η επένδυση μπορεί, υπό προϋποθέσεις να είναι βιώσιμη με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια, ενώ με κοινωνικοοικονομικά κριτήρια κρίνεται βιώσιμη, ακόμη και εάν χρηματοδοτηθεί κατά 100% από ίδια κεφάλαια του Δήμου.

Το ερευνητικό πρόγραμμα αποδεικνύει ότι η αξιοποίηση της τοπικά διαθέσιμης βιομάζας αποτελεί ιδιαίτερα σημαντικό αναπτυξιακό βήμα για την περιοχή του Μετσόβου, το οποίο και θα ανακουφίσει τα νοικοκυριά από το μεγάλο κόστος θέρμανσης αλλά και θα αναβαθμίσει περιβαλλοντικά την περιοχή.

Έτσι, το έργο επιλύει ένα σημαντικό περιβαλλοντικό πρόβλημα, ενώ ταυτόχρονα προσφέρει πραγματικά δεδομένα για την ανάπτυξη ενός εκτεταμένου δικτύου τηλεθέρμανσης στο Μέτσοβο.

Στην περιοχή που διοικητικά υπάγεται στον Καλλικρατικό Δήμο Μετσόβου, διατηρείται ακόμη σημαντική δραστηριότητα στον πρωτογενή τομέα, ιδίως όσον αφορά στην κτηνοτροφία. Επιπλέον, υπάρχουν μονάδες μεταποίησης αγροκτηνοτροφικών προϊόντων. Τα υπολείμματα των δραστηριοτήτων αυτών συνιστούν υπολογίσιμη πηγή παραγωγής βιοαερίου. Αναλυτικότερα, σύμφωνα με πρωτογενή έρευνα, το συνολικά αξιοποιήσιμο δυναμικό παραγωγής βιοαερίου στην περιοχή του Μετσόβου, κυμαίνεται μεταξύ 1.216.288 και 2.039.466m3, με ενεργειακό περιεχόμενο από 7.297 έως 12.237 MWh.

Η υπό μελέτη πιλοτική μονάδα σχεδιάζεται με μικρότερη δυναμικότητα, σε σχέση με τη μέγιστη δυνατή, για λόγους ασφάλειας και σταθερότητας του συστήματος. Η τροφοδοσία της ενεργειακής μονάδας με πρώτη ύλη θα βασιστεί στις οργανωμένες κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις, το τυροκομείο του ιδρύματος Τοσίτσα, το οινοποιείο «Κατώγι Αβέρωφ» και την παραγωγή δημητριακών και κτηνοτροφικών φυτών που διατηρείται ακόμη στην περιοχή. Έτσι, θα αξιοποιηθούν 751.000m3 βιοαερίου, εκ των οποίων: τα 16.900m3 προέρχονται από τα υπολείμματα του οινοποιείου, τα 46.500m3 από τα υπολείμματα του τυροκομείου, τα 161.200m3 από υπολείμματα οργανωμένων μονάδων εκτροφής αιγοπροβάτων, τα 53.400m3 από υπολείμματα χοιροτροφείων, τα 326.000m3 από υπολείμματα πτηνοτροφείων και τα 147.000m3 από υπολείμματα καλλιεργειών.

Η ποσότητα βιοαερίου που θα παράγεται στη μονάδα μπορεί να τροφοδοτήσει ηλεκτρογεννήτρια ισχύος 180kW. Το σύστημα ανάκτησης θερμότητας μιας τέτοιας ηλεκτρογεννήτριας μπορεί να έχει ισχύ έως 270kW. Το παραγόμενο ηλεκτρικό ρεύμα από τη μονάδα βιοαερίου θα διατίθεται για τη λειτουργία της ΕΕΛ. Για τη διασύνδεση απαιτείται: Υ/Σ ανύψωσης τάσης από τα 400 V στα 20 kV, ο οποίος θα εγκατασταθεί στο χώρο της μονάδας παραγωγής βιοαερίου, δίκτυο μεταφοράς που προτείνεται να είναι εναέριο για να ελαχιστοποιηθεί η απόσταση μεταξύ μονάδας και ΕΕΛ και Υ/Σ υποβίβασης της τάσης από τα 20KV στα 400V στην πλευρά της ΕΕΛ. Όσον αφορά στο δίκτυο τηλεθέρμανσης, αυτό θα καλύπτει οριζόντια απόσταση περίπου 1.260m, προκειμένου να τροφοδοτήσει με θερμική ενέργεια το Δημοτικό Σχολείο. Θα αποτελείται από προμονωμένους χαλύβδινους αγωγούς, οι οποίοι θα τοποθετηθούν σε βάθος τουλάχιστον 50cm.

Με βάση την έρευνα αγοράς που πραγματοποιήθηκε, τα αποτελέσματα της σχετικής βιβλιογραφικής έρευνας, καθώς και με χρήση των αναλυτικών τιμολογίων της ΓΓΔΕ σε ορισμένες περιπτώσεις, ο συνολικός προϋπολογισμός του έργου ανέρχεται σε 1.950.000€. Συνολικά, βάσει κοινωνικοοικονομικής ανάλυσης κόστους – οφέλους (συμπεριλαμβάνοντας τα περιβαλλοντικά του οφέλη), το έργο έχει θετική απόδοση. Για την οικονομική αποτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων από την πλημμελή διαχείριση των οργανικών αποβλήτων των αγροτοκτηνοτροφικών δραστηριοτήτων εκτελέσθηκε, για πρώτη φορά στην Ελλάδα, πρωτογενής έρευνα, στη βάση των αρχών και των μεθοδολογιών της Περιβαλλοντικής Οικονομίας.

Στο πλαίσιο των προτεραιοτήτων που αφορούν στην αγροτική ανάπτυξη και ιδιαίτερα στην ανάπτυξη ορεινών και μειονεκτικών περιοχών της υπαίθρου, μέσω του ερευνητικού προγράμματος, επιδιώχθηκε να καλυφθούν οι ακόλουθοι στόχοι της Περιφέρειας Ηπείρου:

• Προσδιορισμός των χαρακτηριστικών των δυνητικών επιλέξιμων ημιαστικών – αγροτικών περιοχών από ολόκληρη την  Ήπειρο  για την εφαρμογή των ολοκληρωμένων δράσεων
• Περιγραφή δράσεων με τη μορφή ολοκληρωμένων σχεδίων που θα εστιάζουν τις παρεμβάσεις σε πολλαπλές και συνεκτικές δράσεις
• Περιγραφή των σχετικών διαδικασιών για το σχεδιασμό και των προϋποθέσεων υποβολής σχεδίων από τους φορείς καθώς και τα κριτήρια επιλεξιμότητας των ζωνών και η μεθοδολογία αξιολόγησης αυτών
• Σύνταξη των προδιαγραφών σύμφωνα με τις οποίες οι φορείς θα πρέπει να συντάξουν τις προτάσεις τους

Στο πλαίσιο του ερευνητικού έργου, αναπτύχθηκε μια καινοτομική μεθοδολογία εντοπισμού και αξιολόγησης περιοχών, με στόχο τη σύνθεση  πολιτικών και μέτρων αγροτικής αναδιάρθρωσης. Με βάση την ερευνητική και χαρτογραφική υποδομή και με «κύτταρο» το δημοτικό διαμέρισμα, το έργο συναρθρώνει μεθοδολογική προσέγγιση η οποία συναρτά τις αναπτυξιακές δυνατότητες του αγροτικού τομέα με πολυλειτουργικές περιοχές και οικιστικά πλέγματα. Η ενιαία αυτή θεώρηση της Περιφέρειας Ηπείρου οδηγεί στη διάρθρωση Δυναμικών Δικτύων βάσει των οποίων σχεδιάζονται μέτρα και δράσεις. Η χαρτογράφηση των δεδομένων για την ανάλυση των χωρικών προτύπων στην περιφέρεια και η ειδικά σχεδιασμένη για το έργο «γεωβάση» συνέβαλαν στην ολοκλήρωση της προσπάθειας. Ιδιαίτερη σημασία δόθηκε στην έρευνα πεδίου με διακίνηση ειδικά σχεδιασμένων ερωτηματολογίων για τους Δήμους και τις Κοινότητες, στις συνεντεύξεις και τα ερωτηματολόγια προς τους σχετικούς με το αντικείμενο φορείς.