ΒΑΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟΥΣ ΤΟΠΙΚΟΥΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥΣ

ΤΩΝ ΟΡΕΙΝΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΗ ΚΑΙ ΑΛΛΗΛΕΞΑΡΤΗΣΗ ΤΟΥΣ

ΜΕ ΤΟ ΦΥΣΙΚΟ ΟΡΕΙΝΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

 

ΝΟΜΟΣ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ

Ορεινά Δημοτικά και Κοινοτικά Διαμερίσματα

 

Κοινότητα Διστράτου

 

Υψόμετρο:

1100 μ.

Πηγή : http://www.distrato.gr/new/index.html

 

 

Πληθυσμός:

420 κάτοικοι

Πηγή : Ε.Σ.Υ.Ε. - Μόνιμοι Κάτοικοι - Απογραφή 2001

 

 

Απόσταση από μεγάλο αστικό κέντρο:

119 χλμ. από Ιωάννινα

Πηγή : http://ee.admin.uoi.gr/km.htm

55 χλμ. από Κόνιτσα

Πηγή : http://www.konitsa.net.gr/trans/distance.asp

 

 

Ιστορικά στοιχεία:

Παλιά ονομασία Μπριάζα ή Μπρεάζα ή Βριάζα. Ιστορικά στοιχεία στην Ιστοσελίδα : http://www.distrato.gr/new/istoria.html

 

 

Ιστορικά μνημεία - μουσεία:

 

 

 

Αξιόλογες εκκλησίες - Ι. Μονές:

  • Ιερός Ναός Αγίου Γεωργίου,  χτισμένος ακριβώς στην τοποθεσία που μίλησε ο Άγιος Κοσμάς.

  • Ιερός Ναός Κοίμησης της Θεοτόκου, χτίστηκε στα 1900.

  • Ιερός Ναός του Προφήτη Ηλία στο ομώνυμο ύψωμα. Είναι χτισμένος πιθανόν στις αρχές ή στα μέσα του 18ου αιώνος.

  • Ιερός Ναός Μεταμόρφωσης την έχτισε ο Α΄ Δασικός Συνεταιρισμός του χωριού το 1963-1964.    

Πηγή : http://www.distrato.gr/new/politismos.html

 

 

Πολιτιστικές εκδηλώσεις - Πανηγύρια:

 

 

 

Ήθη - Έθιμα - Παραδόσεις:

Τα βλαχοχώρια της Κόνιτσας αποτελούν φυσική, γεωγραφική συνέχεια της περιοχής του Βλαχοζάγορου. Διοικητικά δεν ανήκαν ποτέ στο Ζαγόρι, ωστόσο η κοινωνική τους οργάνωση και ο τρόπος ζωής των κατοίκων τους εμφανίζουν πολλά κοινά στοιχεία με αυτό.

Τα τέσσερα βλαχοχώρια της λάκκας Αώου (Παλαιοσέλλι, Πάδες, Άρματα, Δίστρατο) παρά την κοινή φυλετική τους ταυτότητα παρουσιάζουν επιμέρους μικροδιαφορές σε στοιχεία που αφορούν στη μουσική και στην τοπική ενδυμασία

 

 

Γαστρονομία - Τοπικές Γεύσεις:

 

 

 

Τοπικά Προϊόντα:

 

 

 

Παραδοσιακά επαγγέλματα:

Τα κυριότερα επαγγέλματα με τα οποία ασχολούνταν οι παλιοί Μπραζιώτες ήταν του υλοτόμου, του κατρανά, του κτηνοτρόφου και του κερατζή (αγωγιάτη).

Πηγή : http://www.distrato.gr/new/istoria.html

 

 

Παραδοσιακός οικισμός:

Όχι

Πηγή : http://estia.minenv.gr/EXEC

 

 

Παραδοσιακή αρχιτεκτονική:

Το Δίστρατο αποτελείται από 3 μαχαλάδες - συνοικίες: Το Μαχαλίτσιο (κάτω μαχαλάς), το μεσαίο μαχαλά και τον άνω μαχαλά (μαχλέκου ντι τζιάνα. Τζιάνα (κουτσοβλάχικα) = ύψωμα, ράχη). Η κεντρική πλατεία του χωριού ονομάζεται Καραγάτσια, από λίγα αιωνόβια δέντρα φτελιές που υπάρχουν εκεί (φτελιά (τούρκικα) = κάραγατς).

 

Η Αρχιτεκτονική της Ηπείρου

Φωτογραφίες παραδοσιακών κτισμάτων

Ηπειρώτικα Γεφύρια

Ηπειρώτες Μάστοροι

Λαϊκή Ζωγραφική

Οι περιβαλλοντικές παράμετροι στην παραδοσιακή αρχιτεκτονική

Γλωσσάρι παραδοσιακής αρχιτεκτονικής

 

 

Διατηρητέα κτίρια:

Όχι

Πηγή : http://estia.minenv.gr/EXEC

 

 

Ντοπιολαλιά - Γλωσσικά ιδιώματα:

Βλάχικη διάλεκτος

Πληροφορίες για τη βλάχικη γλώσσα/βλάχους: http://www.vlahoi.gr/index.asp?RFRM= ,

http://www.vlahoi.net/content/view/20/30/

 

 

Βουνά:

Το χωριό είναι χτισμένο στους πρόποδες της Βασιλίτσας (2.249 μ.) και του Σμόλικα (2637 μ.). Ο Σμόλικας είναι το δεύτερο σε ύψος βουνό της Ελλάδας.

Πηγές : http://www.distrato.gr/new/index.html ,

 

Χάρτης Βόρειας Πίνδου

 

Χάρτης Όρους Σμολικά

Στοιχεία Όρους Σμόλικα

Πηγή: Ελληνικός Οργανισμός Τουρισμού (www.axiosbios.gr)

 

 

 

Επιφανειακά - Υπόγεια Νερά:

Κοντά στο χωριό βρίσκεται ο Αώος ποταμός και στην ευρύτερη περιοχή η Δρακόλιμνη του Σμόλικα (2.150μ.).

 

Φωτογραφίες της Δρακόλιμνης του Σμόλικα

Μύθοι σχετικοί με τις Δρακόλιμνες

Αλπικές Λίμνες - Βάραθρα - Κολυμπήθρες

 

Χάρτης - Υδατικά Διαμερίσματα Ηπείρου, Υδατικοί πόροι, Ζήτηση νερού

Πηγή: Υπουργείο Ανάπτυξης - Δ/νση Υδατικού Δυναμικού (www.axiosbios.gr)

 

 

Υπέδαφος:

Γεωλογία Ηπείρου

 

 

Χλωρίδα - Πανίδα:

Χλωρίδα - Πανίδα της προστατευόμενης περιοχής "Κορυφές όρους Σμόλικας"

Χλωρίδα : Botrychium simplex

Θηλαστικά : Ursus arctos - Καφέ αρκούδα, Rupicapra rupicapra balcanica - Αγριόγιδο

Ορνιιθοπανίδα : Aegolius funereus - Αιγωλιός, Bonasa bonasia - Δασόκοτα, Falco biarmicus - Χρυσογέρακο, Ciconia nigra - Μαύρος Πελαργός, Glaucidium passerinum - Σπουργιτόγλαυκα, Gypaetus barbatus - Γυπαετός, Neophron percnopterus - Ασπροπάρης, Circaetus gallicus - Φιδαετός, Gyps fulvus - Όρνιο, Anthus campestris - Ωχροκελάδα, Hieraaetus pennatus - Γερακαετός, Buteo buteo - (Κοινή) Γερακίνα, Caprimulgus europaeus - (Ευρωπαϊκό) Γιδοβύζι, Falco peregrinus - Πετρίτης, Dendrocopos medius - Μεσαίος Δρυοκολάπτης, Lullula arborea - Δεντροσταρήθρα, Hirundo rustica - Σταυλοχελίδονο, Lanius collurio - Αετομάχος, Pyrrhocorax pyrrhocorax  - Κοκκινοκαλιακούδα, Turdus torquatus - Χιονοκότσυφας, Saxicola rubetra - Καστανολαίμης, Dryocopus martius - Μαύρος Δρυοκολάπτης, Dendrocopos leucotos - Λευκονώτης Δρυοκολάπτης, Emberiza hortulana - Βλαχοτσίχλονο, Emberiza citrinella - Χρυσοτσίχλονο, Accipiter gentilis -  Διπλοσάϊνο, Ciconia ciconia - Λευκός Πελαργός, Columba palumbus - (Κοινή) Φάσσα, Cuculus canorus - (Ευρωπαϊκός) Κούκος, Otus scops - (Ευρωπαϊκός) Γκιώνης, Apus apus - (Κοινή) Σταχτάρα, Apus melba - Βουνοσταχτάρα, Jynx torquilla - Στραβολαίμης, Alauda arvensis - (Κοινή) Σιταρήθρα, Ptyonoprogne rupestris - (Ευρωπαϊκό) Βραχοχελίδονο, Aquila chrysaetos - Χρυσαετός, Alcedo atthis - (Ευρωπαϊκή) Αλκυόνη, Delichon urbicum - Λευκοχελίδονο, Motacilla cinerea - Σταχτοσουσουράδα, Pernis apivorus - (Ευρωπαϊκός) Σφηκιάρης, Luscinia megarhynchos - (Κοινό) Αηδόνι, Phoenicurus phoenicurus - (Κοινός) Φοινίκουρος, Oenanthe oenanthe - Σταχτοπετρόκλης, Monticola saxatilis - Πυροκότσυφας, Sylvia curruca - Βουνοτσιροβάκος, Phylloscopus collybita - Δεντροφυλλοσκόπος, Muscicapa striata - Σταχτομυγοχάφτης, Fringilla coelebs - (Κοινός) Σπίνος, Hirundo daurica - Μιλτοχελίδονο, Erithacus rubecula - Κοκκινολαίμης, Accipiter nisus - (Κοινό) Ξεφτέρι

Ιχθυοπανίδα : Salmo macrostigma - Άγρια πέστροφα,  Barbus meridionalis - Μπριάνες

Πηγές : http://natura.minenv.gr/natura/server/user/biotopos_info.asp?lng=GR&siteCode=GR1320002 , http://www.ornithologiki.gr/gr/sppe/gr049.php

http://www.smolikas.com/grpage3.html

http://www.smolikas.com/grpage4.htm

 

Βλάστηση - Χλωρίδα Εθνικού Πάρκου Βίκου - Αώου

Πανίδα Εθνικού Πάρκου Βίκου - Αώου

Βιβλιογραφία

 

 

Μονοπάτια:

  • Ευρωπαϊκό μονοπάτι Ε6 Σαμαρίνα - Δίστρατο - Βωβούσα

Άλλοι δρόμοι πεζοπορίας :

  • Δίστρατο - Παντελούγκα - Κατράνια

  • Γήπεδο-Γκόντοβο - Νάνες

  • Βασιλίτσα - Λέσιο - Σμήλαιανος - Άγιος Σωτήρας

  • Δίστρατο - Μιρέτο - Τσιούμα - Πούλια - Γερακίνα- Γκουγκούστενα - Κίχου

Πηγή : http://www.distrato.gr/new/axiotheata.html   

 

 

Προστατευόμενες περιοχές - Μνημεία της φύσης:

Βάλια Κάλντα

Κορυφές όρους Σμόλικα (GR2130002)

Πηγή : http://natura.minenv.gr/natura/server/user/region.asp?lng=GR&id=5

Το Δίστρατο βρίσκεται μέσα στα όρια της Προστατευόμενης Περιοχής Βόρειας Πίνδου.

Προστατευόμενη Περιοχή Βόρειας Πίνδου. Περιλαμβάνει την περιοχή Βίκου - Αώου που ανακηρύχθηκε εθνικός δρυμός το 1973, την περιοχή Βάλια Κάλντα που ανακηρύχθηκε εθνικός δρυμός το 1966 και τη μεταξύ τους περιοχή που δεν υπαγόταν σε καθεστώς εθνικού δρυμού. Οι ποταμοί Αώος και Βοιδομάτης, καθώς επίσης και οι παραπόταμοι του Αράχθου (Μετσοβίτικος, Ζαγορίτικος, Βάρδας), του Αλιάκμονα και του Σαραντάπορου αποτελούν τα φυσικά όρια της προστατευόμενης περιοχής βόρειας Πίνδου. Η περιοχή περιλαμβάνει το Σμόλικα, την οροσειρά της Τύμφης με τις δύο χαράδρες (Βίκου και Αώου), τον ορεινό όγκο του Λύγκου, της Βασιλίτσας, του Ζυγού, του Μιτσικελίου και άλλα χαμηλότερα βουνά ή ορεινές εξάρσεις (Τσούκα Ρόσσα, Κούστα, Κοζιακός, Φλάμπουρο, Κλέφτες, Κλέφτης, Όρλιακας, Τσούργιακας, κ.α.).

 Πηγή: http://www.smolikas.com/grpage3.html

Οικότοποι

  • Δάσος μαυρόπευκου στο Σμόλικα (Δίστρατο)

  • Ορεινό ρέμα στο Σμόλικα

Πηγή : http://www.viopikilotita.uoi.gr/searchr.php

 

Κέντρα ενημέρωσης και οικολογικά-περιβαλλοντικά πάρκα

Εθνικό Πάρκο Βόρειας Πίνδου - Εθνικό Πάρκο Βίκου - Αώου

Περιοχές Natura - Σημαντικές Περιοχές για Πουλιά

Βιβλιογραφία

 

Στην ευρύτερη περιοχή του νομού Ιωαννίνων βρίσκεται το Εθνικό Πάρκο Βόρειας Πίνδου το οποίο περιλαμβάνει τους Εθνικούς Δρυμούς της Βάλιας Κάλντας και του Βίκου-Αώου.

 

 

Αλληλεπίδραση περιβάλλοντος και τοπικού πολιτισμού:

Αλληλεπίδραση Ανθρώπου - Περιβάλλοντος - Τοπικού Πολιτισμού Νομού Ιωαννίνων

Αλληλεπίδραση Ανθρώπου - Περιβάλλοντος - Τοπικού Πολιτισμού

Προγράμματα που έχουν εφαρμοστεί στην περιοχή σχετικά με περιβάλλον και ανάπτυξη

 

 

Προβλήματα - Ανάγκες:

Το Δίστρατο εγκαταλείφθηκε μαζικά από τους κατοίκους του τη δεκαετία '60 - '70. Ωστόσο, σήμερα αποτελεί το πιο πυκνοκατοικημένο (και το πιο ανεπτυγμένο) χωριό της περιοχής (χωριά λάκκας Αώου), ίσως, εν μέρει, εξαιτίας της γειτνίασής του με το χιονοδρομικό κέντρο της Βασιλίτσας. Πλέον, προχωρά και ολοκληρώνεται η ασφαλτόστρωση του δρόμου που ενώνει τα χωριά της λάκκας με τη Βασιλίτσα (Γρεβενά). Η ολοκλήρωση και της Εγνατίας Οδού (τμήμα: Γρεβενά - Θεσσαλονίκη) εκτιμάται ότι θα συμβάλει σημαντικά στην μελλοντική ανάπτυξη των χωριών της λάκκας (εφόσον αυτή συμβεί με τις κατάλληλες προϋποθέσεις).

Προβλήματα - Ανάγκες της ευρύτερης περιοχής του Ν. Ιωαννίνων

Ορεινός τουρισμός. Προβλήματα - ανάγκες.

 

 

Ιστοσελίδες τοπικού ενδιαφέροντος:

 

 

 

 

Αναφορές:

Ειδική βιβλιγραφία

Τι έχουν γράψει για το Δίστρατο, Από το Ήπειρος Άπειρος Χώρα (http://www.distrato.com/modules.php?name=News)

Βερτοδούλου – Καψάλη Αγγελική, 1995. Ήπειρος. Πολιτιστική κληρονομιά και φύση, εκδ. Δωδώνη, Αθήνα - Γιάννινα .

Δεύτος Θεόδωρος, 2004. Ο Ηπειρώτικος Γάμος, εκδ. Θεόδωρος Ι. Δεύτος, Αθήνα.

Κουκούδης Αστέριος, 2000. Οι Μητροπόλεις και η Διασπορά των Βλάχων, Μελέτες για τους Βλάχους ΤΟΜΟΣ Β’, εκδ. ΖΗΤΡΟΣ, Θεσσαλονίκη.

Μουτσόπουλος Ν., 1993. Τα αρχοντικά της Μακεδονίας: 15ος – 19ος αιώνας, εκδ. Παρατηρητής, Θεσσαλονίκη 1993.

Μουτσόπουλος Ν., 1967. Η λαϊκή αρχιτεκτονική της Βέροιας, Οι συντεχνίες των μαστόρων, εκδ. Τεχνικό Επιμελητήριο της Ελλάδας, Αθήνα. 

Νιτσιάκος Βασίλης, 1995. Οι ορεινές κοινότητες της Βόρειας Πίνδου. Στον απόηχο της μακράς διάρκειας, εκδ. Πλέθρον, Αθήνα.

Οικοτουριστικός Οδηγός, από τη σειρά Πίνδος, Κόνιτσα. Μαστοροχώρια – Αώος – Ζαγοροχώρια, Περιφερειακές εκδόσεις «έλλα», Λάρισα 2003.

Παπαϊωάννου Χ., 2001. Προστατευόμενη Περιοχή Βόρειας Πίνδου, Α’ έκδοση, Ήπειρος Α.Ε. Αναπτυξιακή Εταιρία.

Περιοδικό Γεωτρόπιο της εφημερίδας Ελευθεροτυπία, Μαστοροχώρια. Οι εραστές της πέτρας, σελ. 84, τ.89, Δεκέμβριος 2001.

Σπητέρης Τ., 1979. Τρεις αιώνες νεοελληνικής τέχνης (1660 – 1967), εκδ. ΠΑΠΥΡΟΣ, Αθήνα.

Σφήκας Γιώργος, 2002. Τα Εθνικά Πάρκα της Ελλάδας, Εθνικό Πάρκο Βίκου – Αώου  σελ. 60, ταξιδιωτικός οδηγός, εκδ. EXPLORER,  Αθήνα.

ΥΠ.Ε.Π.Θ. – Ε.Ι.Ν., 2001 Φύση και Έργα Ανθρώπων, Η Κόνιτσα και τα χωριά της, εκδ. Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Κόνιτσας, Κόνιτσα.

Προστατευόμενη Περιοχή Βόρειας Πίνδου. Άνθρωποι και Πολιτισμός, έντυπο φυλλάδιο, έκδοση Αρκτούρος για την «Ήπειρος Α.Ε.», στα πλαίσια του Επιχειρησιακού Προγράμματος Περιβάλλον.

 

Γενική βιβλιογραφία Νομού Ιωαννίνων

Επιστροφή